WSTĘP
Dwa tygodnie temu zaczęliśmy omawiać pierwszą część Modlitwy Pańskiej. Powiedzieliśmy o samym wstępie, jak mamy zwracać się do Boga: Ojcze nasz. I przyjrzeliśmy się trzem pierwszym prośbom, które dotyczą Boga, a więc: Jego imienia, Jego królestwa, Jego woli.
Dziś przyjrzymy się drugiej grupie próśb, a więc trzem prośbom dotyczących naszym potrzeb i treści końcowej Doksologii.
Ale kolejność próśb w Modlitwie Pańskiej nie jest bez znaczenia. Najpierw Bóg, potem człowiek. Najpierw Jego cele, potem nasze potrzeby.
CHLEBA NASZEGO POWSZECHNEGO DAJ NAM DZISIAJ
Modlitwa Pańska na pierwszy rzut oka może wydawać się idealistyczna, ponieważ koncentruje się na Królestwie Boga i na czynieniu Jego woli na ziemi. Ale choć mówi o sprawach wzniosłych, to nie pomija najważniejszych aspektów naszego codziennego życia. Pierwszą prośbą dotyczącą naszych potrzeb jest prośba o chleb powszedni.
Prośba o chleb to bardzo pokorna prośba. Jezus zachęca, byśmy prosili Boga nie o bogactwo i łatwe życie, lecz o podstawowe potrzeby. „Chleb powszedni” obejmuje to wszystko, czego potrzebujemy, aby każdego dnia żyć dla Boga. Czyli modlitwa o chleb powszedni zawiera też prośbę o wszystkie podstawowe potrzeby fizyczne, w tym także o mieszkanie i ubranie.
Tu warto podkreślić, że prośba o chleb powszedni jest prośbą o materialne błogosławieństwa. Bóg jest Panem nie tylko sfery „duchowej” lub ludu „duchowego”. Bóg stworzył nas jako istoty fizyczne i dlatego zależne od fizycznego świata, w którym żyją.
Modlitwa Pańska od początku pomyślana była jako modlitwa codzienna, na co wskazują słowa: „Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj”. Z drugiej strony, prośba o codzienny chleb sugeruje, że Ojcze nasz ma być codzienną modlitwą rodziną.
Czasami może wydaje nam się, że nie musimy się wiele natrudzić, by mieć bochenek chleba. To oczywiste, że każdego dnia wstajemy i na śniadanie lub na kolację jemy chleb. Jezus pokazuje jednak, że nawet w najmniejszym aspekcie, w każdej naszej codziennej potrzebie jesteśmy na Bożym utrzymaniu. Nawet w kwestii pożywienia zależymy od Boga. To, czy chmury spuszczą deszcz, to, czy ziemia wyda plon, to czy będziesz miał zdrowe ręce, by chleb upiec lub na niego zapracować… To wszystko zależy od Bożego błogosławieństwa. Dlatego dobrym zwyczajem jest modlitwa dziękczynna przed posiłkiem. Bądź wdzięczny za to zawartość talerza.
Czy dziękujesz Bogu za to, że masz co schować do lodówki, za to, że masz gdzie pracować, za to, że stać Cię na czynsz, na komputer? Może to brzmi mało duchowo i zbyt drobiazgowo, ale właśnie tego uczył Jezus. W najmniejszym szczególe zależymy od Boga.
Oczywiście nie chodzi o to, że nie wolno nam prosić o coś więcej niż o chleb potrzebny do przeżycia jednego dnia. Chodzi raczej o to, że mamy prosić Boga o wszystko, czego potrzebujemy do pracy dla Jego Królestwa. Jeśli powierzymy Mu nasze potrzeby i jeśli Bóg stwierdzi, że wystarczy nam tylko chleb, to powinniśmy się nim zadowolić.
Jesteśmy stworzeni w ten sposób, że musimy jeść każdego dnia, by mieć siłę. Nawet przed upadkiem Adam i Ewa mieli pokarm. Bóg mógłby stworzyć nas tak, że jeden posiłek wystarczyłby na cały tydzień lub miesiąc. Pomyślcie, jak bardzo praktyczne i wygodne by to było. Bóg jednak miał inne zamiary. Uczynił nas stworzeniami, które potrzebują trzech posiłków dziennie. Tym sposobem każdego dnia przypomina nam, że zależymy nie tylko od Niego, ale i od reszty stworzenia. Potrzebujemy się nawzajem. Zależymy od siebie nawzajem. Potrzebujesz rolnika, piekarza, kierowcy, zdolnego kucharza… Nie traktuj jedzenia jakby spadło ci z nieba, bo ci się należy.
Czyli nasza zależność od jedzenia wskazuje na naszą zależność od Stwórcy. Bądź wdzięczny za każdą kromkę chleba i dziękuj za jedzenie Bogu i ludziom,
I ODPUŚĆ NAM NASZE GRZECHY JAKO I MY ODPUSZCZAMY NASZYM WINOWAJCOM
Pierwsza prośba dotycząca naszego życia była doczesna, dotyczyła codziennego chleba. Teraz sprawy duchowe, dotyczące naszej wieczności. I znów zobaczcie, że Bogu zależy zarówno na naszym ciele jak i duszy. Zarówno wieczny jak i doczesny wymiera naszego życia zależy od Boga i Jego zmiłowania.
Jak potrzebujemy regularnej modlitwy o pożywienie, tak potrzebujemy regularnej modlitwy o przebaczenie grzechów. Wiara nie jest zjawiskiem jednorazowym, nie można jej przedstawić jako punkt na linii czasu na zasadzie: 16 lat temu. Tam wszystko się rozstrzygnęło. Wyznałem Bogu grzechy, uwierzyłem, nawróciłem się i w zasadzie cały czas mówimy o czasie przeszłym.
Wiara trwa i rozwija się w czasie. Jej elementem składowym jest żal za grzechy i zaufanie zbawczej łasce Boga. Póki żyjemy na tym świecie, będzie to nieodzowny element codziennego życia z Bogiem.
Grzech wywołuje wiele zniszczenia w życiu innych, w nas, w dziele budowania Królestwa Bożego. Dlatego powinniśmy regularnie prosić o przebaczenie. Bóg przebaczył każdemu z nas i to o wiele więcej niż jesteśmy tego świadomi. Jeśli pamiętamy o przebaczeniu, jakie otrzymaliśmy od Boga, to jesteśmy też bardziej skłonni do przebaczenia bliźnim. A jeśli ochotnie przebaczasz innym to możesz bardziej skupić się na sprawach Królestwa Bożego niż na cudzych grzechach.
Ta prośba oznacza, że Bóg uświęca nas od środka. Uświęcenie dotyczy przede wszystkim przemiany serca. Nie znaczy to, że w niektórych przypadkach zmiana nie rozpoczyna się od zmiany zwyczajów lub zachowania. Jednak zewnętrzna zmiana nie jest istotą uświęcenia. Zewnętrzna zmiana, której nie odpowiada zmiana wewnętrzna, może być przejawem Bożego działania, jednak nie jest jeszcze zmianą prawdziwą. Bez zmiany serca nie ma mowy o uświęceniu.
Prośba o przebaczenie jest wyjątkowa w Modlitwie Pańskiej. Jako jedńa zawiera bowiem argument. Prosimy, by Bóg nam przebaczył, ponieważ sami przebaczamy naszym winowajcom. Coś podobnego spotykamy w Psalmach, gdzie Dawid często przedstawia Bogu powody, dla których spodziewa się pozytywnej odpowiedzi.
W tak krótkiej modlitwie jak Ojcze nasz intryguje fakt, że argument dołączony jest akurat do tej prośby. O co jednak chodzi w tym argumencie? Z pewnością nie mówimy Bogu, że zasługujemy na przebaczenie, ponieważ sami przebaczyliśmy. Co prawda, niektórzy dokładnie tak to interpretują, jednak prawdziwe znaczenie tych słów Modlitwy Pańskiej widoczne jest w przypowieści o dwóch sługach (Mt 18,23-35).
Sługa, któremu darowano dziesięć tysięcy talentów, spotkał innego sługę, który był mu winien sto denarów, lecz odmówił mu darowania długu. Morał tej historii jest oczywisty. Sługa, któremu darowano dług tak wielki, że nie starczyłoby mu życia, by go spłacić, nie docenił wartości przebaczenia i nie okazał wdzięczności za okazaną łaskę, co stało się widoczne przy spotkaniu z jego dłużnikiem. Tym sposobem nie otrzymał przebaczenia.
Słowa Chrystusa są jednoznaczne zarówno w Modlitwie Pańskiej, jak i w przypowieści o dwóch sługach – jeśli nie przebaczamy naszym winowajcom, to nie otrzymamy przebaczenia. Ci, którzy dostąpili zbawienia z łaski, muszą okazać wdzięczność za zbawczą łaskę przez właściwą postawę wobec bliźnich.
Ile razy? Piotr zapytał Jezusa, ile razy ma przebaczyć osobie, która go skrzywdziła. „Czy aż do siedmiu razy?” (Mt 18,21). Apostoł zapewne myślał, że przebaczając siedem razy, okaże wyjątkową łaskawość. Niektórzy rabini nauczali, że przebaczyć można tylko trzy razy. Piotr zatem podwoił łaskawość faryzeuszy. Jednak łaskawość Chrystusa jest o wiele większa. Siedemdziesiąt siedem razy! Innymi słowy, niezależnie od tego, jak wiele razy ktoś zgrzeszył przeciwko nam, musimy mu przebaczyć. I rzeczywiście, gdybyśmy tego nie czynili, nie przetrwałaby żadna rodzina ani organizacja. Czy ktoś zna dziecko, które obraziło rodziców tylko siedem razy? Lub czy istnieje mąż lub żona, którzy potrzebują tylko trzykrotnego przebaczenia?
Codzienne przebaczenie oznacza też codzienne wyznawanie grzechów oraz codzienne nawrócenie. Życie chrześcijańskie to nieustanna odnowa. W tym życiu zawsze będziemy grzesznikami i dlatego zawsze będziemy potrzebować przebaczenia i odnowy.
Jeśli my nie przebaczamy bliźnim, jest to oznaką serca, które nie doświadczyło nigdy przebaczenia. Człowiek, który nie chce przebaczać nie rozumie, że swoim postępowaniem w nieskończony sposób obraził majestat świętego Boga i nie zdaje sobie sprawy z potrzeby własnego przebaczenia. Nie wie co to znaczy łaskawość, dobroć i nieskończone miłosierdzie, ponieważ nigdy na swej drodze nie spotkał Chrystusa, który przebacza tym, którzy z własnym wstydem, całym zakłamaniem, ciężarem grzechu przyszli do Niego.
Mówiąc: „Odpuść nam nasze winy jako i my odpuszczamy naszym winowajcom” prosisz, by Bóg potratował cię tak, jak ty traktujesz tych, którzy zgrzeszyli przeciwko Tobie. Pomyśl więc jak czy odpuszczasz swoim winowajcom. Bóg traktuje serio Twoje słowa.
I NIE WÓDŹ NAS NA POKUSZENIE ALE NAS ZBAW ODE ZŁEGO
Chrześcijaństwo to nie tylko zestaw poglądów. To duchowa walka. Naszym wrogiem nie jest człowiek, nie ciało i krew, lecz diabeł (Ef 6). Jako rzeczywista istota duchowa i największy wróg Boga szatan kusi ludzi do grzechu i buntu przeciwko Bogu, tak jak kusił Adama i Ewę.
Mając za sobą swoją armię demonów oraz niezliczone rzesze zwiedzionych ludzi, szatan dysponuje wielką mocą i wpływem. Sami często zapominamy prosić Boga o wsparcie w walce z siłami ciemności, dlatego nasz Pań włączył tę prośbę do Modlitwy Pańskiej.
„Zbaw nas ode złego”.
Kiedy modlimy się o zbawienie ode złego, oznacza to, że wierzymy, że wszelka moc, chwała i panowanie należą do Boga. Dlatego On może nas uratować. Cokolwiek czyni szatan, może to czynić tylko za przyzwoleniem Boga. Nie powinniśmy więc się lękać. Nie możemy przegrać wojny, nawet jeśli często przegrywamy bitwy.
Oczywiście nie chodzi tu o to, że to Bóg kusi do grzechu i prosimy Go o to, aby tego nie robił.
Te słowa oznaczają raczej prośbę, aby Bóg chronił nas od sytuacji, które narażają nas na pokusy. Innymi słowy: Panie, wiemy, że jesteśmy słabi i prosimy Cię zachowaj nas od pokusy, która sprawiłaby, że zgrzeszymy. Nie pozwól nam ścierać się z pokusami, z którymi w naszej słabości możemy ulec.
Wyrażamy więc naszą słabość. Człowiek, który uważa się za duchowego mocarza – nigdy nie powie w ten sposób. Myśli raczej: Ja potrafię sobie poradzić z każdą pokusą! Wiem co jest złe i umiem odrzucić to, co nie podoba się Bogu.
Ktoś taki nie powinien modlić się Ojcze Nasz. Takie słowa objawiają pychę i zupełnie niezrozumienie własnych możliwości, własnych słabości. Każdy pastor, ksiądz i papież powinni prosić Boga by zachował ich od pokuszenia, bo każdy z nas w każdym momencie może upaść.
Czyli pamiętajmy, że nasza wiara to duchowe bitwy: nabożeństwo, czystość, świętość, zaangażowanie… Szatan będzie nas kusił, by sobie odpuścić, pójść na skróty. Rozpoznaj, że właśnie toczy się bitwa o twoje serce i umysł, duszę i ciało. I uciekaj do Boga. On Cię wzmocni i ochroni, tak iż przez próby przejdziesz zwycięsko.
Dzieło Jezusa jest często opisywane jako zwycięstwo nad diabłem, rozbrojenie diabła. „Rozbroił nadziemskie władze…” (Kol 2:3). „Bóg zaś pokoju zetrze wkrótce szatana pod waszymi stopami” (Rz 16:20).: „Bądźcie więc poddani Bogu, przeciwstawiajcie się natomiast diabłu, a ucieknie od was” (Jk 4:7).
To nie chrześcijanie mają bać się diabła i uciekać. Jeśli jesteśmy posłuszni Słowu Bożemu, to posiadamy moc do pokonania szatana. Nasz Pań odpowiadał na kuszenie szatana, cytując Pismo Święte i postępując według jego przykazań. Dysponujemy tą samą bronią. Dlatego szatan ucieka, kiedy poddajemy się Bogu. Zgodnie ze słowami apostoła Piotra szatan może krążyć wokół nas jak lew ryczący, ale nawet w takim przypadku nie mamy uciekać. Mamy raczej odpierać jego ataki: „Bądźcie trzeźwi! Czuwajcie! Przeciwnik wasz, diabeł, jak lew ryczący krąży szukając kogo pożreć. Mocni w wierze przeciwstawcie się jemu!” (1Pt 5,8-9).
Nowy Testament przedstawia szatana jako niebezpiecznego i mocnego wroga, którego porażka jest jednak przesądzona. Kościół ma udział w zwycięstwie Chrystusa przez głoszenie Ewangelii. Szatan, owszem, zaślepia umysły niewierzących, lecz nie może powstrzymać Ewangelii od wydania owocu.
Kiedy Kościół trwa w Chrystusie, ma moc pokonania zła przy pomocy dobra (Rz 12,21). Dlatego Jan przedstawia nas chrześcijan jako zwycięzców (Ap 2,7.11.17.26; 3,5.12.21). Zwyciężyliśmy świat, ponieważ Ten, który jest w nas, jest większy niż ten, który jest w świecie (1Jń 4,4). Kto narodził się z Boga, ten przez wiarę zwycięża świat (1Jń 5,4-5).
Walka Kościoła z szatanem
Kiedy Dawid stanął do walki z Goliatem, był jedynym Izraelitą, który miał dość odwagi, by to uczynić. Jednak jakiś czas po zabiciu Goliata w otoczeniu Dawida pojawili się inni waleczni rycerze, którzy swoim czynami dorównywali Dawidowi (por. 2Sm 23,8-39).
Podobnie nasz Pań nie tylko pokonał szatana, ale wytyczył również nam drogę do zwycięstwa i odpowiednio wyposażył do walki (por. Ef 6:10-20).
ALBOWIEM TWOJE JEST KRÓLESTWO, MOC I CHWAŁA NA WIEKI WIEKÓW
Ostatnie zdanie to doksologia. Uwielbienie Boga, którym kończymy również nasze nabożeństwo.
Ostatnie słowa są wyznaniem wiary. Kończąc modlitwę wyznaniem, że Królestwo oraz wszelka władza i chwała należą do Boga, wyrażamy wiarę w to, że Bóg dokończy rozpoczęte dzieło i w końcu doświadczymy pełni Królestwa. Ufamy, że w odpowiednim czasie Królestwo nadejdzie w swej pełni, a imię Boże zostanie ostatecznie wywyższone. Sam Bóg tego dokona.
Księga Kronik 29:11: „Twoja jest, o Panie wielkość, moc, sława, majestat i chwała, bo wszystko, co jest na niebie i na ziemi, jest Twoje; do Ciebie, Panie, należy królowanie i ten, co głowę wznosi ponad wszystkich”.
Wielbienie Boga i poleganie na Bogu prowadzi do radowania się Nim. Kiedy modlimy się słowami: „Twoje jest Królestwo, moc i chwała na wieki wieków”, wtedy wzmacniamy nasze serca świadomością, że Bóg wszystko kontroluje. Jego plan jest doskonały i kieruje całą historią ku pełni Jego Królestwa. Jego władza jest niepodzielna i niezachwiana. Modlitwa Pańska wzmacnia serca wielbiące Boga, podobnie jak czyni to Psalm Dawida:
Gotowe jest serce moje, Boże, zaśpiewam i zagram. Zbudź się, chwało moja, zbudź się, harfo i cytro! Chcę obudzić jutrzenkę. Wśród ludów będę chwalił Cię, Panie, zagram Ci wśród narodów, bo Twoja łaskawość [sięga] aż do niebios, a wierność Twoja po chmury (Ps 108:2-5).
ZAKOŃCZENIE
I na koniec. Pomyślmy: czy nie powtarzamy czasami Modlitwy Pańskiej nie dbając tak naprawdę o to, co tym samym mówimy.
- Czy mamy poczucie zależności od Boga i czy prosimy o codzienny chleb? Czy kiedy Bóg nam Go daje, to czy dziękujemy za niego, czy raczej uważamy, że to oczywiste, że ziemia wydaje ziarno, że świeci słońce, spada deszcz – i dzieje się to cyklicznie?
- Dalej: czy naprawdę chcemy, aby Bóg przebaczał nam tak, jak my przebaczamy naszym winowajcom? Naprawdę? Naprawdę?
- Czy prosisz, aby Bóg chronił cię od pokus? Czy masz świadomość, że toczą one bitwę o twoją duszę? Czy rozumiesz, że są to duchowe bitwy i nie powinniśmy ich lekceważyć? Stawka jest wielka, bo dotyczy tego, komu oddasz swoje serce i duszę. Jakiemu królestwu.
Módlmy się Modlitwą Pańską z jeszcze większym oddaniem i zrozumieniem tego, co mówimy. Oczywiście niech nie zastępuje nam to codziennych modlitw własnymi słowami. Jeśli nie wiesz jak, o co się modlić – przypomnij sobie modlitwę Ojcze Nasz. Jakie sprawy powinny być priorytetami w twojej modlitwie.
Zacznij od Boga. Od Jego chwały. Jego Królestwa. Módl się o sprawy dotyczące wieczności: nadejście Królestwa, o odpuszczenie win, o święte życie, zbawienie. Ale i sprawy doczesne: o codzienny chleb, o pracę, zdrowie, o rodzinę, więzi z bliźnimi.
Nie możemy być teoretykami modlitwy. Musimy być praktykami. Nie musisz używać kwiecistego języka, wymyślnych słów. Po prostu rozmawiaj z Bogiem jako Ojcem, pamiętając o tym, czego uczy cię Modlitwa Pańska. Amen.
