DOM BOŻY
Kościół
został założony przez Pana Jezusa Chrystusa. Nie jest ludzkim tworem, co
oznacza, że ma misję z samego nieba. Kościół został powołany, aby nieść w
świecie Boże posłannictwo, a więc
głosić Dobrą Nowinę i czynić uczniami Chrystusa wszystkie narody (Mt 28:18-20).
Głową Kościoła jest Jezus Chrystus (Kol 1:18). Chrystus jednak nie tylko założył
Kościół, lecz i przekazał nam pouczenia, w jaki sposób powinien on
funkcjonować, kto może być Jego częścią i jak powinien być zarządzany, by
uchronić nas od grzesznych ambicji, nieokreślonego „prowadzenia Ducha” lub
ludzkiego „widzimisię”.
„Gdy przez wkładanie rąk wyznaczyli im w każdym zborze
starszych, wśród modlitw i postów poruczyli ich Panu, w którego uwierzyli”. - Dzieje Apostolskie 14:23
„Gdyby jednak przyjście moje się odwlokło,
to masz wiedzieć, jak należy postępować w domu Bożym, który jest Kościołem Boga
żywego, filarem i podwaliną prawdy”. - 1 List do Tymoteusza 3:15
Kościół
jest Domem Bożym. Jego gospodarzem i założycielem jest Jezus Chrystus, który
chętnie nas zaprasza, przyjmuje, powierza odpowiedzialności i poprzez Ducha
Świętego danego wszystkim nowonarodzonym rozdaje dary, abyśmy nimi wzajemnie służyli.
Z powodu grzechu nie lubimy się poddawać jakiemukolwiek porządkowi lub ludzkim autorytetom.
Dlatego potrzebujemy pobożnego przywództwa. Piszę o „pobożnym” przywództwie,
ponieważ jeśli jesteśmy zarządzani przez ludzi kłótliwych, pysznych, którzy nie
chcą poddawać się jakimkolwiek autorytetom - jesteśmy w niebezpieczeństwie. Apostoł
Piotr, choć mógł wskazać na swój autorytet apostoła, w swoim liście przedstawia
się jako jeden ze starszych:
„Starszych więc wśród was napominam, jako również starszy i
świadek cierpień Chrystusowych oraz współuczestnik chwały, która ma się
objawić: Paście trzodę Bożą, która jest między wami, nie z przymusu, lecz
ochotnie, po Bożemu, nie dla brzydkiego zysku, lecz z oddaniem, nie jako
panujący nad tymi, którzy są wam poruczeni, lecz jako wzór dla trzody. A
gdy się objawi Arcypasterz, otrzymacie niezwiędłą koronę chwały”. - 1 List Piotra 5.1-4
Arcypasterz
Kościoła jest jeden, zaś pasterze Kościoła nie są osobami, które stoją ponad
owcami. Nie są tymi, którzy pchają owce lub dyrygują nimi wydając
rozporządzenia. Są tymi, którzy idą w pierwszej linii, prowadząc owce i będąc
dla nich wzorem. Nie są dyrygentami. Są raczej prowadzącymi skrzypkami w
orkiestrze innych skrzypków.
ZARZĄDZANIE KOŚCIOŁEM
Dla
wielu chrześcijan zarządzanie Kościołem nie jest zagadnieniem, któremu warto
poświęcać zbytnią uwagę. Znamy zapewne ten rodzaj ucieczki od wzajemnej
uległości w pseudo-pobożne formuły: „To Duch
Święty ma prowadzić swój Kościół, nie ludzie”. Jednak nie jesteśmy eklezjalnymi
anarchistami prowadzonymi różnorodnymi opiniami różnych „Duchów Świętych”.
Ironią
jest, że wielu ewangelicznych przywódców bardziej troszczy się o strukturę i
zarządzanie państwem, aniżeli strukturą i zarządzaniem Bożym Kościołem. Chrześcijański
przywódca raczej nie powie: Nie ma
znaczenia jak zorganizowany jest rząd, jeśli tylko istnieje jakaś forma rządów.
O ileż bardziej znaczący jest system zarządzania wspólnotą ludu Bożego.
Największe spustoszenia wiary chrześcijańskiej były często rezultatem przyjęcia
zupełnie niebiblijnych struktur kościelnych lub brakiem należytej troski o nie.
Oczywiście same struktury niczego dobrego nie przyniosą, jeśli za sterem będą
stali nieodpowiedni ludzie. Nawet zadbana i poprawna struktura Kościoła nie
powstrzymała bezbożnych „prezbiterów” przed skazaniem Chrystusa. Sanhedryn, a
więc mówiąc językiem współczesnego Kościoła, prezbiterium, synod – wydał wyrok
na Chrystusa i starał się przekonać „zebranie członkowskie”, by go poparło,
oraz władze państwowe, by go wykonały. Pamiętając o tym, nie możemy jednak zignorować
faktu, że w Nowym Testamencie mamy więcej wskazań dotyczących starszych w
Kościele, aniżeli takich tematów jak chrzest i Wieczerza Pańska. Biblijna
koncepcja starszych jest przedstawiona bardziej wyraziście i klarowniej niż
wiele innych prawd.
BIBLIA I STARSI
Pismo
Święte naucza, że kościołami lokalnymi powinni zarządzać powołani przez Boga
starsi.
Barnaba
i Saul złożyli ofiarę zebraną dla ubogich w Judei na ręce starszych: „Wówczas
uczniowie postanowili posłać, każdy według możliwości, doraźną pomoc braciom,
którzy mieszkali w Judei; co też uczynili, przesławszy ją starszym przez
Barnabę i Saula”. - Dzieje Apostolskie 11:29-30
Starsi
w Jerozolimie zebrali się razem z dwunastoma apostołami, aby rozważyć problem doktrynalny:
„Zebrali się więc Apostołowie i starsi, aby rozpatrzyć tę sprawę”. - Dzieje
Apostolskie 15:6
Biblia
nakazuje starszym zarządzanie zborami w Derbe, Listrze, Ikonium, Antiochii: „A
gdy przez wkładanie rąk wyznaczyli im w każdym zborze starszych, wśród modlitw
i postów poruczyli ich Panu, w którego uwierzyli”. – Dzieje Apostolskie
14:23
W
zborze w Efezie: „A posławszy z Miletu do Efezu, wezwał starszych zboru”. – Dzieje
Apostolskie 20:17
W
zborze w Filippi: „Paweł i Tymoteusz, słudzy Chrystusa Jezusa, do
wszystkich świętych w Chrystusie Jezusie, którzy są w Filippi wraz z biskupami
i z diakonami”. – List do Filipian 1:1
W
zborach na Krecie: „Pozostawiłem cię na Krecie w tym celu,
abyś uporządkował to, co pozostało do zrobienia, i ustanowił po miastach
starszych, jak ci nakazałem”. – List do Tytusa 1:5
W zborach w Poncie, Galacji, Kapadocji,
Azji i Bitynii: „Piotr,
apostoł Jezusa Chrystusa, do wybranych, przybyszów wśród rozproszenia w Poncie,
Galacji, Kapadocji, Azji i Bitynii”. - 1 List Piotra 1:1
STARSI W STARYM
TESTAMENCIE
„Starszy"
jest tytułem mającym swoją genezę w Starym Testamencie i jest wprowadzany w
zasadzie bez żadnego komentarza w narracji ustanowienia Kościoła apostolskiego
(Dz 11:30). Wskazuje to na fakt, że urząd starszego był po prostu
starotestamentowym urzędem przeniesionym do nowego porządku w erze Nowego
Przymierza. Co ciekawe, w Starym Testamencie nie ma bezpośredniego zapisu o
ustanowieniu tego urzędu, co oznacza, że wyrósł on naturalnie - zapewne z
przywództwa dojrzałych mężczyzn w rodzinach, klanach, czy miastach.
Po raz pierwszy wzmiankę o nim
znajdujemy przed końcem pobytu Izraela w Egipcie:
„Idź i zgromadź
starszych Izraela, i powiedz im: Pan, Bóg ojców waszych objawił mi się, Bóg
Abrahama, Izaaka i Jakuba, mówiąc: Patrzyłem na was i na to, co wam czyniono w
Egipcie. (…) A gdy usłuchają głosu twego, wtedy pójdziesz ty i
starsi Izraela do króla egipskiego i powiecie mu: Pan, Bóg Hebrajczyków,
objawił się nam. Chcemy więc odbyć trzydniową wędrówkę na pustynię, aby złożyć
ofiarę Panu, Bogu naszemu”. – Księga Wyjścia 3:16.18
Kim byli
owi starsi Izraela? Byli to doświadczeni przywódcy swoich rodzin,
odpowiedzialni, zaufani ludzie spośród Izraela. Starsi byli wyłaniani spośród z
ludu i reprezentowali go:
„Ale
ty upatrz sobie z całego ludu mężów dzielnych, bogobojnych, mężów godnych
zaufania, nieprzekupnych i tych ustanów nad nimi jako przełożonych nad tysiącem
albo nad setką, albo nad pięćdziesiątką, albo nad dziesiątką”. - Księga Wyjścia 18:3 (por. Wj 19:7; 24:1-11; Kpł 4:13-15;
Pwt 21:1-9; 1 Sm 8:4; 2 Sm 5:3; 1 Krl 20:7-8).
Często, zgodnie z zasadą reprezentacji,
ciało starszych jest uważane za całe zgromadzenie Izraela (Wj 12:3.6,.21; 1 Krl
8:1-5.14. 22.55.62.65). Można to przyrównać do stanowiska rządu, który jest
traktowany jako głos danego państwa. Starsi pojawiają się w całej historii
Izraela. Urząd ten był obecny również w judaizmie pierwszego wieku i często
pojawia się w Ewangeliach oraz Dziejach Apostolskich.
„A gdy On przyszedł do świątyni, przystąpili do niego, gdy
nauczał, arcykapłani i starsi ludu, mówiąc: Jaką mocą to czynisz i kto ci dał
tę moc?” - Ewangelia Mateusza 21:23 (por.
Mt 26:3.47: 27:1; Łk 20:1)
„A następnego dnia zebrali się w Jerozolimie ich przełożeni i
starsi, i uczeni w Piśmie (…) Wtedy Piotr, pełen
Ducha Świętego, rzekł do nich: Przełożeni ludu i starsi!” – Dzieje Apostolskie 4:5.8 (por. Dz. Ap. 4:23; 6:12;
23:14; 25:15).
ROLA
STARSZEGO
Funkcja starszego w Izraelu polegała na
zarządzaniu i sądzeniu. Chociaż w Starym Testamencie jest niewiele szczegółów
na ten temat, wydaje się, że starsi byli sędziami, aby rozstrzygać spory,
podejmować decyzje w imieniu ludu i wymierzać sprawiedliwe kary:
„Jeżeli wyniknie spór między mężczyznami i staną oni przed
sądem, gdzie się ich osądzi i uniewinni sprawiedliwego, a potępi winowajcę (…) Lecz
jeżeli ten mężczyzna nie będzie chciał pojąć swojej bratowej, to jego bratowa
pójdzie do bramy miasta do starszych i powie: Mój szwagier wzbrania się
podtrzymać imię swego brata w Izraelu, nie chce ożenić się ze mną, bezdzietną
wdową po swoim bracie. Wtedy starsi jego miasta przywołają go i przemówią
do niego”. – Księga
Powtórzonego Prawa 25: 1.7-8
„Wtedy starsi jego miasta poślą i sprowadzą go stamtąd, i
oddadzą w ręce mściciela krwi, i poniesie śmierć”. – Księga Powtórzonego Prawa 19:12 (por.
22:13n; Joz 20: 4.6)
Byli administratorami kodeksu cywilnego:
„Również w Jeruzalemie ustanowił
Jehoszafat niektórych spośród Lewitów i kapłanów i spośród naczelników rodów
izraelskich, aby sądzili w imieniu Pana i rozstrzygali spory między
mieszkańcami Jeruzalemu, i taki dał im rozkaz: Postępujcie tak: w bojaźni przed
Panem, w prawdzie i w szczerości serca. W każdej sprawie spornej, która
dojdzie do was od braci waszych mieszkających w swoich miastach, czy to będzie
sprawa o przelew krwi, czy sprawa o zakon lub przykazanie, o ustawę lub
zalecenie, ostrzegajcie ich, aby nie obciążali się winą przed Panem i aby gniew
jego nie spadł na was i na waszych braci; tak postępujcie, a nie obciążajcie
się winą. Oto arcykapłan Amariasz postawiony jest nad wami we wszelkich
sprawach dotyczących Pana, a Zebadiasz, syn Ismaela, książę z rodu Judy, we
wszystkich sprawach dotyczących króla, Lewici zaś będą waszymi urzędnikami.
Bądźcie dzielni w działaniu, a Pan niech będzie z tym, który jest prawy”. – 2
Księga Kronik 19:8-11 (Lb 11:16nn, Rut
4:1-12)
Działali także jako senat udzielający
rad i przywództwa w sprawach państwowych:
„A gdy lud przyszedł do obozu, rzekli starsi izraelscy:
Dlaczego Pan dopuścił dziś do naszej porażki od Filistyńczyków? Sprowadźmy z
Sylo do siebie Skrzynię Przymierza Pańskiego, niech wejdzie między nas i wybawi
nas z ręki naszych nieprzyjaciół”. – 1 Księga
Samuela 4:3 (por. 1 Sm 8:5; 2 Sm 3:17-18; 5:3; 1 Krl 20:7-8; Ezd 5:9).
W Starym Testamencie nie ma dowodów na
to, że do tego urzędu była przypisana posługa Słowa, nauki Prawa lub, że
umiejętność nauczania miała jakikolwiek wpływ na kwalifikacje do tego urzędu. W
Kościele Starego Testamentu istniało odrębne i odrębne stanowisko, któremu
powierzono posługę liturgiczną, Słowa i sakramentów. Był to urząd kapłański.
Błogosławiąc plemię Lewiego, Mojżesz rzekł:
„Który mówi o ojcu swoim i matce: Nie widziałem ich, I braci
swoich ma za obcych, A synów swoich nie zna; Gdyż przestrzegają słowa twojego,
A przymierza twojego pilnują. Niech uczą Jakuba praw twoich, A Izraela
zakonu twojego, Niech kładą kadzidło w nozdrza twoje, A całopalenie na ołtarzu
twoim.” – Powtórzonego Prawa 33: 9-10
Kapłani i lewici dzielili ze starszymi
obowiązki sądzenia i rządów, ze szczególną odpowiedzialnością za trudne sprawy,
które wymagały od nich znajomości Pisma Świętego (Pwt 17:8-13; 21:5; 1 Krn
23:4). Kapłani i starsi tworzyli radę zarządzającą Izraelem, lecz w przypadku
kapłanów zarządzanie było raczej uzupełnieniem ich pierwotnego powołania jako
sług Słowa w obu jego postaciach - Pisma Świętego i sakramentów oraz jako
nadzorców kultu Izraela (Kpł 1:5n; Ez 7:10-11.26; Neh 8:7-9, 1 Krn 13:28-32;
15:1nn; 16:4nn; 23:13; 24:19; 2 Krn 15:3; 17:8-9; Mal 2:4-9).
Istniało więc
wyraźnie
zróżnicowane w zakresie powołania, zadań kapłanów i starszych, lecz wspólnie
stanowili Sanhedryn, radę starszych, w której mamy różne funkcje, ale jedną wspólną
odpowiedzialność: za organizację, opiekę, pomoc i przewodnictwo w ludzie Bożym.
Kapłani pochodzili z plemienia Lewiego,
które było oddzielone dla Pana. Urząd lewicki był zorganizowany zgodnie z
zestawem przepisów, które dotyczyły tylko ich. Natomiast starsi wywodzili się z
ludu w sposób, który nie był charakterystyczny dla kapłanów i lewitów. Ci byli
uznani przez Boga za pasterzy w Izraelu, którym przyznano bezpośrednie
upoważnienie nie przypisane do starszych.
„Lecz nie będą mieli dziedzictwa pośród
swoich braci; Pan będzie ich dziedzictwem, jak im obiecał. jego bowiem wybrał Pan, Bóg twój, ze
wszystkich twoich plemion, aby po wszystkie dni stał na służbie w imię Pana, on
i jego synowie”. – Księga Powtórzonego Prawa 18:2, 5 (por. Lb 3:5-13;
6:22-27; Ps 132:9.16; Jer 26:7). )
To rozróżnienie urzędu i powołania
między kapłanem a starszym nadal było przestrzegane w judaizmie pierwszego
wieku:
„A gdy On przyszedł do świątyni, przystąpili do niego, gdy
nauczał, arcykapłani i starsi ludu, mówiąc: Jaką mocą to czynisz i kto ci dał
tę moc?” – Ewangelia Mateusza 21:23 (por Mt
26:3)
„Tak podburzyli lud oraz starszych i
uczonych w Piśmie, a powstawszy, porwali go i przywiedli przed Radę Najwyższą”.
– Dzieje Apostolskie 6:12
URZĘDY
W NOWYM TESTAMENCIE
Temat urzędów w Kościele zaczynamy od
Starego Testamentu, ponieważ tam sięgają początki widzialnej wspólnoty Bożego
ludu, zboru Pańskiego (gr. „ekklesia”).
Kiedy czytamy o zarządzaniu Kościołem w Nowym Testamencie – widzimy ten sam
schemat:
1. Odpowiedniki starotestamentowych
urzędów – lewitów i starszych - są przeniesione do kościoła apostolskiego; co
widzimy w Dziejach Apostolskich oraz listach.
2. Nigdzie w Nowym Testamencie nie znajdujemy
nauczania, że dotychczasowy wzór oddzielnych urzędów dla Słowa i sakramentów oraz
zarządzania został odrzucony lub jest przestarzały.
3. Urząd starszego jest wprowadzony bez komentarza w narracji o ustanowieniu
formy apostolskiego Kościoła w czasie, gdy ten był nadal praktycznie całkowicie
żydowski. Pierwotny Kościół w Nowym Przymierzu wyrastał na gruncie myślenia o
starszeństwie i służbie Słowa jako odrębnych, choć związanych ze sobą urzędach.
Bez wprowadzenia lub wyjaśnienia w
tekście Dziejów Apostolskich w żydowskim otoczeniu starsi przypominają starotestamentowy obraz senatu zarządzających i
doradców, a nie nauczycieli. W tym pierwszym okresie to apostołowie i prorocy,
na tyle, na ile można to ustalić, dostarczali Kościołowi regularną posługę
Słowa i sakramentów. To zróżnicowanie na apostołów i starszych widzimy podczas
synodu w Jerozolimie i przypomina znany ze Starego Testamentu skład Sanhedrynu:
kapłani i starsi.
„A gdy przybyli do Jerozolimy, zostali przyjęci przez zbór
oraz apostołów i starszych, i opowiedzieli, jak wielkich rzeczy dokonał Bóg
przez nich. Lecz niektórzy ze stronnictwa faryzeuszów, którzy uwierzyli,
powstali, mówiąc: Trzeba ich obrzezać i nakazać im, żeby przestrzegali zakonu Mojżeszowego. Zgromadzili
się więc apostołowie i starsi, aby tę sprawę rozważyć”. - Dzieje Apostolskie 15:3-6
W innych miejscach Nowego Testamentu,
także zgodnie z żydowskim użyciem, termin starszy
ma szersze zastosowanie i w co najmniej kilku przypadkach obejmuje sługi Słowa,
pastorów (np. 1 Tm 5:17). Jednak jest to
ogólne użycie terminu dla wszystkich przywódców Kościoła - w tym również tych,
których funkcja zarządzania jest dodatkiem
do ich właściwego powołania jako szafarzy
Słowa. W Nowym Testamencie termin starszy
obejmuje również apostołów (1 Pt 5:1, 2 Jn 1; 3 Jn 1). Powinniśmy przy tym zauważyć,
że podczas gdy apostoł był de facto starszym, to w żadnym wypadku
nie było odwrotnie, a więc nie każdy starszy był apostołem lub kapłanem w Starym
Testamencie.
Nowy Testament rozdziela funkcję
nauczania i zarządzania, co oznacza, że nie każdy starszy zarządzający jest
pastorem (starszym nauczającym).
„A mamy różne dary według udzielonej nam łaski;
jeśli dar prorokowania, to niech będzie używany stosownie do wiary; jeśli
posługiwanie, to w usługiwaniu; jeśli kto naucza, to w nauczaniu; jeśli
kto napomina, to w napominaniu; jeśli kto obdarowuje, to w szczerości; kto jest
przełożony, niech okaże gorliwość; kto okazuje miłosierdzie, niech to czyni z
radością”. – List do Rzymian 12:8
Mamy tutaj greckie
słowo proistēmi tłumaczone jako „przełożony”. W 1 Liście do Koryntian 12:28 wśród
darów w Kościele apostoł Paweł używa określenia kybernēsis, a więc „kierowanie”.
„A Bóg ustanowił w kościele najpierw
apostołów, po wtóre proroków, po trzecie nauczycieli, następnie moc czynienia
cudów, potem dary uzdrawiania, niesienia pomocy, kierowania, różne języki”. – 1
List do Koryntian 12:28
W Nowym
Testamencie dar zarządzania, kierowania jest odróżniony od daru nauczania. To rozróżnienie
wśród starszych widzimy również w 1 Liście do Tymoteusza:
„Starszym, którzy dobrze
swój urząd sprawują, należy oddawać podwójną cześć, zwłaszcza tym, którzy
podjęli się zwiastowania Słowa i nauczania”. – 1 List do Tymoteusza 5:17
Wśród starszych niektórzy z nich byli odpowiedzialni za zwiastowanie Słowa i
nauczanie. Paweł rozróżnia więc urząd pastora od starszych, wskazując również
na konieczność utrzymywania pastorów
(starszych nauczających) przez Kościół (por. 1 Kor 9:6-11; Gal 6:6). Nie
trzeba posiadać "zdolności nauczania", aby zarządzać Kościołem
(1 Tm 3:2, 2 Tm 2:24). Niemniej starsi muszą posiadać autorytet oraz
odpowiednie duchowe kwalifikacje. W przypadku pastora ciężar służby wiąże się z
nauczaniem Słowa, sakramentami i modlitwą, jednak musi być również kompetentny
do zarządzania Kościołem, a jego „dyplomem” w tej sferze są jego charakter,
dojrzałość i sposób w jaki przewodzi swojej rodzinie.
Natomiast od starszego zarządzającego
Biblia nie wymaga ani głoszenia kazań, ani sprawowania sakramentów, ani
prowadzenia nabożeństwa. Choć okazjonalnie może zastępować lub odciążać pastora
w jego odpowiedzialnościach, to jego głównym zadaniem jest służba ludziom w
Kościele, zarządzanie, zachęta poprzez własny przykład, udzielanie biblijnych
porad. Zbór nie powinien mieć wobec niego oczekiwań, że będzie na zmianę z
pastorem mówił kazania, lub prowadził nabożeństwa. Może od czasu do czasu to
robić, służyć podczas Wieczerzy Pańskiej, ale nie są to jego główne odpowiedzialności,
z których powinien być rozliczany.
W Nowym Testamencie mamy więc starszych, wśród których istnieje
rozróżnienie na tych, którzy podjęli się służby Słowa i sakramentów oraz
zarządzających. Jest to rozróżnienie urzędu i odpowiedzialności mające źródło w
tym, jak zorganizowany był Boży lud również w Starym Przymierzu: na lewitów,
których zadaniem było nauczanie i służba świątynna oraz starszych, którzy
wspólnie z lewitami byli odpowiedzialni za decyzje w Bożym ludzie.
Na początku drugiego wieku można
dostrzec początki polityki biskupiej. Ten rozwój wynikał właśnie z faktu, że
istniało rozróżnienie na starszych i pastorów, spośród których później
powoływano biskupów. Stawali się oni pastorami pastorów i zarządzali kościołami
w danym rejonie. Powód jednak był bardziej pragmatyczny i polityczny, a nie
biblijny. W Biblii trudno znaleźć nauczanie na temat urzędu biskupa, który
pełni rolę zwierzchnika pastorów lub organizatora lokalnych kościołów.
DWA
CZY TRZY URZĘDY?
W naszym Ewangelicznym Kościele Reformowany
uznajemy zatem trzy urzędy: pastor, starszy i diakon. Biblia określa powołania
każdego z nich. Ciężar odpowiedzialności nauczających w Kościele to służba
Słowa i modlitwa (Dz. Ap. 6:1-4). Oczywiście modlitwa powinna być nieodłączną
czynnością każdego chrześcijanina, jednak różnica między pastorami, a wiernymi
w Kościele pod tym względem tkwi w odpowiedzialności. Zilustrowałbym ją różnicą pomiędzy mną, a
zawodowym kierowcą. Potrafię prowadzić auto, niekiedy dużo jeżdżę, również w
długie trasy. Jednak różnica z zawodowym kierowcą tkwi w umiejętnościach oraz
odpowiedzialności.
Pastorzy powinni mieć pragnienie, ale i czas, by Bogu przynieść wszystkie sprawy
w modlitwie, zanim udadzą się z nimi do ludzi. Modlitwa toruje drzwi do
owocnych rozmów. Dean Vaughan napisał: Gdybym
chciał kogoś upokorzyć, mógłbym go zapytać, jak wygląda jego modlitwa. Na
pytanie, jak planuje zajęcia na następny dzień Marcin Luter odpowiadał: Praca, praca od wczesnego ranka do późna. Właściwie
mam tak dużo pracy, że poświęcę pierwsze trzy godziny na modlitwę. Podobnie
rzecz się ma z nauczaniem, duszpasterstwem, edukacją, ewangelizacją,
uczniostwem... Jeśli Kościół ma mieć nauczanie i służby na wysokim poziomie, to
potrzebuje pastorów, misjonarzy, ewangelistów, nauczycieli, którzy mają
wystarczająco dużo czasu na służbę, by robić to skutecznie.
W wielu kościołach ewangelicznych
funkcjonuje pogląd o dwóch urzędach: starszych i diakonach. Jego słabością jest
fakt, że pomija on biblijne rozróżnienie na starszych nauczających (pastorów) i
starszych zarządzających. Zgodnie z nim pastor jest jednym ze starszych mającym
to samo powołanie i te same zadania. Jednocześnie
jest głównym starszym spośród starszych. Biblia jednak naucza, że różnica nie
dotyczy hierarchii, lecz kompetencji. Głos pastora i starszego zarządzającego
są tak samo ważne na radzie starszych, lecz ciężar odpowiedzialności pastora to
nauczanie, duszpasterstwo, sakramenty, modlitwa. Największą słabością poglądu o
dwóch urzędach (starszy i diakon) jest umniejszanie szczególnego powołania
pastora i postrzeganie go jako starszego, któremu powierzono dodatkową odpowiedzialność: nauczanie. Jednak
przede wszystkim jest to człowiek poświęcony do służby Bogu jako szafarz Słowa
i jest to jego powołanie na całe życie, a nie jego dodatkowa praca. Choć służba
pastora nie jest funkcją kapłana, to podobnie jak kapłani w Starym Testamencie pastorzy
powinni być utrzymywani przede wszystkim z dziesięcin i ofiar składanych przez
wiernych w Kościele. Wiele zborów kuleje duchowo, ponieważ ich pastorzy nie
otrzymują wystarczającego wynagrodzenia za swoją pracę i dzielą swój czas
pomiędzy pracę w Kościele i pracę poza nim.
Pogląd na służbę pastorską, jako jednego
z członków starszyzny, „który ma więcej czasu” wytworzył w wielu zborach
zupełnie niebiblijne oczekiwania od pastorów i spowodował wiele konfliktów
dotyczących podziału kompetencji, ale również to, że wielu z nich żyje na granicy
biedy. Niektóre rady kościelne komunikują pastorom oczekiwania na zasadzie: „Jesteś
jednym z nas, lecz dajemy ci trochę grosza, byś realizował nasze oczekiwania”. Tak
traktowany pastor staje się najemnikiem zgromadzenia, „na którego się zrzucimy,
by miał czas prowadzić dla nas spotkania”. Nie jest to biblijna wizja służby w
Kościele. Bycie pastorem jest powołaniem na życie i pracą całego życia, aby
głosić Słowo Boże z gorliwością, odwagą, dokładnością i mocą. To nie jest
służba najemnego wodzireja, któremu ludzie płacą, gdy powie coś, co chcą
usłyszeć. Pastor w pierwszej kolejności jest nie tyle starszym wybranym spośród
ludu, co sługą Bożego Słowa odłączonym do tego zadania przez Boga. To go
odróżnia od starszych zarządzających. Mają oni odmienne funkcje, lecz wszyscy starsi w radzie Kościoła wspólnie
nadzorują wszystkie służby. Pewne służby prowadzą razem, do pewnych są
delegowani, ale podstawowa odpowiedzialność za Kościół lokalny jest w rękach całej
rady starszych, nie zaś jednej osoby.
Dobrą ilustrację tej prawdy mamy w
Księdze Wyjścia 17:6-16, gdzie czytamy o bitwie Izraela z Amalekitami. Kluczem
do sukcesu Izraelitów była wstawiennicza modlitwa Mojżesza. Podczas całej bitwy
Mojżesz modlił się za Izrael z dłońmi podniesionymi ku górze. Ilekroć Mojżesz
opuszczał swe ręce, przewagę w bitwie brał wróg. Aaron i Chur zauważyli to i
stanęli obok Mojżesza i przez cały czas podtrzymywali jego ręce. Tak Izrael
odniósł zwycięstwo. Nie miałoby ono miejsca, gdyby Aaron i Chur nie pomogli
Mojżeszowi i nie stali obok niego. To ilustracja tego, jak powinna wyglądać
służba starszych. Pastor nie jest powołany, by robić wszystko w pojedynkę.
Prowadzi nabożeństwo, głosi Słowo, naucza, sprawuje sakramenty, ewangelizuje,
odwiedza i zaprasza ludzi. Lecz równie kluczowa jest rola starszych. Choć inną
rolę miał Mojżesz, a inną Aaron, to od zaangażowania każdego z nich w jego zadaniu zależał sukces Zboru Pańskiego.
